بهترین دوران حفظ قرآنبرای حفظ قرآن، هیچ زمانی دیر نیست. در میان حافظان شمار کسانی که قرآن را در سنین بالا به خاطر سپردند، اندک نیست. حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی(دام‌ظله‌العالی) در درس خارج فقه می‌فرمود: مرحوم آیت‌الله خویی (قدس‌سره) در دوران پیری به حفظ قرآن مشغول شدند. فهرست مندرجات۲ - دانشمندان حافظ ۲.۱ - ابن سینا ۲.۲ - سید بن طاووس ۲.۳ - رودکی ۲.۴ - ابوالعیناء ۲.۵ - حافظ شیرازی ۲.۶ - ناصر خسرو ۲.۷ - ابن اثیر جزری ۲.۸ - انتاکی ۲.۹ - ملک المحدثین ۲.۱۰ - فرزدق ۲.۱۱ - فخرالدین عراقی ۲.۱۲ - شبلنجی ۲.۱۳ - شهاب الدین ۲.۱۴ - ابوالحسنات ۲.۱۵ - ابن اللبان ۲.۱۶ - جبرتی ۳ - پانویس ۴ - منبع ۱ - دوران کودکیبنابراین، در هر سن و موقعیتی می‌توان به حفظ قرآن روی آورد. البته در کودکی ذهن برای فراگیری معلومات آمادگی بیش‌تری دارد. و باید آن را بهترین زمان حفظ قرآن به شمار آورد. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «آموختن در کودکی چون نقشی است که بر سنگ حک شده باشد؛ و آن‌که در بزرگسالی می‌آموزد چون کسی است که بر آب می‌نویسد. مثل الذی یتعلم فی صغره کالنقش فی الحجر و مثل الذی یتعلم فی کبره کالذی یکتب علی الماء. بیش تر قاریان مشهور جهان چون استاد عبدالباسط، محمد صدیق منشاوی ، راغب مصطفی غلوش و ابوالعینین شعیشع از کودکی به حفظ قرآن روی آوردند و در شمار حافظان کل قرآن جای دارند. [۲]
نگاهی به زندگانی قاریان مشهور قرآن کریم.
۲ - دانشمندان حافظاکثر دانشمندان ما نیز در کودکی بدین توفیق دست یافتند. نام و زندگی شماری از آنها عبارت است از: ۲.۱ - ابن سیناابن سینا دانشمند نامی قرن پنجم هجری ـ که در پزشکی، فلسفه و... سرآمد عصر خود بود ـ پیش از ده سالگی قرآن مجید را حفظ کرد. ۲.۲ - سید بن طاووسسید بن طاووس یکی از دانشمندان شیعی است که در ماه شعبان سال۶۴۰ق در کربلا دیده به جهان گشود و در شهرهای حله و بغداد به فراگیری دانش پرداخت. او از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلی است و در یازده سالگی تمامی قرآن را به خاطر سپرد. [۳]
مدرس، محمدباقر، ستاره‌های فضیلت، ج۳، ص۱۱۷.
۲.۳ - رودکیاین شاعر پرآوازه ی سده ی چهارم ایران، در عصر سامانیان می‌زیست. وی حدود ۱۳۰۰۰۰۰ بیت شعر سرود و شعر پارسی را به کمال رساند. رودکی از نعمت بینایی بی‌بهره بود؛ ولی در هشت سالگی تمام قرآن را حفظ کرد. [۴]
باقری بیدهندی، ناصر، دانشوران روشندل، ص۷۳.
۲.۴ - ابوالعیناءمحمد بن قاسم بن خلاد بن یاسر اهوازی مشهور به ابوالعیناء، در شهر اهواز متولد شد و در بصره رشد یافت. وی از ادیبان بزرگ روزگار عباسی شمرده می‌شد و در کودکی قرآن را حفظ کرد. ابوالعیناء در چهل سالگی چشمانش را از دست داد و پنجاه سال دیگر عمرش را در نابینایی به سر برد. [۵]
باقری بیدهندی، ناصر، دانشوران روشندل، ص۲۶.
۲.۵ - حافظ شیرازیاین شاعر و دانشمند ایرانی، در نهایت فقر و تنگ‌دستی به فراگیری دانش پرداخت. او تمامی قرآن را با چهارده قرائت از حفظ بود و «لسان الغیب» لقب داشت. [۶]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۱۲-۱۵.
۲.۶ - ناصر خسروابومعین ناصر خسرو قبادیانی در سال ۳۹۴ هجری چشم به جهان گشود و در ۴۸۱ درگذشت. این شاعر، عارف، حکیم و نویسنده ی زبردست بود ـ که از نوادر روزگار به شمار می‌رفت ـ در ۹ سالگی قرآن و بسیاری از احادیث را حفظ کرد. [۷]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۰۰-۱۰۲.
۲.۷ - ابن اثیر جزریابوالفتح ابن اثیر جزری از دانشمندان مذهب شافعی است. او در لغت، نحو، بیان و نیز فنون انشا و کتابت مهارت بسیار داشت و قرآن را در کودکی حفظ کرده بود. [۸]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۳۷۴.
۲.۸ - انتاکیداود بن عمر انتاکی ملقب به «بصیر»، از دانشمندان شیعی اوایل قرن یازدهم است. وی در کودکی حافظ قرآن شد و توانست در پزشکی و فلسفه شهرتی چشم گیر به دست آورد. انتاکی از نعمت چشم بی بهره بود؛ ولی به شهرهای بسیار سفر کرد. [۹]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۱، ص۱۹۴.
[۱۰]
باقری بیدهندی، ناصر، دانشوران روشندل، ص۵۱.
۲.۹ - ملک المحدثینمحمد بن طاهر ملقب به ملک المحدثین ، از دانشمندان اواخر قرن دهم هجری است. او در کودکی قرآن را حفظ کرد و در بسیاری از فنون بر دیگران تقدم یافت. محمد بن طاهر اموال بسیار به ارث برد و همه را به دانشجویان علوم دینی بخشید. [۱۱]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۳۹۵.
۲.۱۰ - فرزدقاین شاعر شیعی عصر بنی امیه، از اصحاب امام سجاد (علیه‌السّلام) بود. پدرش او را در کودکی نزد علی (علیه‌السّلام ) آورد و گفت: فرزندم شاعر است. علی (علیه‌السّلام)فرمود: او را قرآن بیاموز که بهتر از شعر است. این سخن چنان در فرزدق اثر کرد که بر خود قیدهایی بست و سوگند خورد تا قرآن را حفظ نکند آنها را نگشاید. به این ترتیب، همه ی قرآن را به خاطر سپرد. ۲.۱۱ - فخرالدین عراقیابراهیم بن شهریار ملقب به «فخرالدین»، در شمار شاعران و عارفان پیرو شیخ شهاب الدین سهروردی جای دارد. او در کودکی به جمع حافظان قرآن پیوست. [۱۳]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۱۱۷.
۲.۱۲ - شبلنجیاین دانشمند بزرگ اهل سنت در حدود ۱۲۵۰ق دیده به جهان گشود و در ده سالگی قرآن را حفظ کرد. وی به گوشه نشینی و زیارت اهل قبور بسیار تمایل داشت. [۱۴]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۳، ص۱۸۰.
۲.۱۳ - شهاب الدیناین دانشمند شافعی ـ که به ادبیات بسیار عشق می‌ورزید ـ در ده سالگی قرآن را حفظ کرد. [۱۵]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ص۲۶۸.
۲.۱۴ - ابوالحسناتمحمد عبدالحی بن حافظ انصاری، از دانشمندان حنفی قرن چهاردهم است. او حفظ قرآن را از پنج سالگی آغاز کرد و در ده سالگی به پایان رساند. ابوالحسنات در یازده سالگی به تحصیل دانش پرداخت و همه ی علوم رایج معقول و منقول را نزد پدر آموخت. [۱۶]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۷، ص۶۲.
۲.۱۵ - ابن اللبانابومحمد عبدالله مشهور به ابن اللبان، از فقیهان و محدثان معروف شافعی است. وی ـ که قرآن را به چندین روایت تلاوت می‌کرد ـ در پنج سالگی به حافظان پیوست و در ۴۴۶ق در اصفهان درگذشت. [۱۷]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۷۸.
۲.۱۶ - جبرتیاو ابوالتهانی کنیه داشت و از دانشمندان معروف حنفی شمرده می‌شد. وی در اکثر علوم روز سرآمد بود و در کنار دانش به تجارت نیز می‌پرداخت. ابوالتهانی در ده سالگی قرآن مجید را به خاطر سپرد. [۱۸]
مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۱، ص۳۹۴.
موارد بسیاری دیگر نیز وجود دارد که بزرگان ما از همان کودکی اهتمام به حفظ قرآن داشته و موفق به حفظ کامل قرآن شده‌اند، که نمونه‌ای از این افراد و شرح حال آنها در این مقاله بیان شد. نکته ی مهم که لازم به ذکر است این است که: آیا فقط در کودکی می‌توان حفظ نمود؟ در جواب باید بگوئیم که بهترین زمان شروع از کودکی و نوجوانی است ولی هر مقطع از عمر که انسان شروع کند همان لحظه شروع، منفعت است و قطعا مفید فایده است و اگر انسان با همت والا و جدی شروع کند و قطعا به اندازه ی همت و تلاش خود نتیجه ی آن را خواهد دید و بهره مند می‌گردد. ۳ - پانویس
۴ - منبعسایت اندیشه قم برگرفته از مقاله«بهترین دوران حفظ قرآن». رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
|